رایحههای عطر
رایحه ابتدایی
آلو یا Plum از دسته رایحههای میوهای که رایحهای آبدار، لذتبخش و شیرین دارد و در اکثر عطرهای کلاسیک به کار میرود.
نارنگی بدون هسته یا Clementine نوعی نارنگی در منطقه مدیترانه و جنوب آفریقا که محققان معتقدند که دورگهای از نارنگی و پرتقال است و رایحهای شیرین و آروماتیک دارد.
روغن بهار نارنج یا نرولی یا Neroli روغنی است که از شکوفه پرتقال میگیرند و دارای رایحه ملایم مرکبات، شهد شکوفه پرتقال، آروماتیک و کمی تلخ است.
شکوفه هلو یا Peach Blossom با رنگ صورتی بسیار زیبا که رایحه ملایم گلی و کمی رایحه شیرین هلو دارد.
گل بنفشه یا Violet که به آن بنفشه شیرین نیز میگویند در منطقه مدیترانه و آسیای صغیر رشد میکند. بنفشه از قدیم به خاطر رایحه شیرین و گلی و به خاطر خواص درمانی در درمان بیماریهای سرماخوردگی، آسم، دردهای مفصلی و عفونتها معروف است. بنفشه نماد آتن در باستان و یکی از گلهای مورد علاقه ناپلئون بناپارت بوده و در قرن 19 عطر آن بسیار محبوب بوده است. از برگهای بنفشه نیز در عطرسازی استفاده میشود و رایحهای متفاوت از خود بنفشه دارد. بنفشه از گروه رایحههای گلی است و رایحهای پودری، شیرین، چوبی و گلی دارد.
رایحه شکوفه پرتقال یا Orange Blossom از دسته رایحه گلهای سفید که رایحهای خنک و شیرین از شکوفههای درخت پرتقال تلخ دارد. شکوفه پرتقال در عروسیهای چین باستان استفاده میشده و استفاده از آن شگون داشته است. این رایحه به خوبی با رایحه مرکبات ترکیب شده، به ماندگاری عطر کمک کرده و در اکثر دستههای عطر استفاده میشود.
چوب بلسان بنفش برزیلی با نام Brasilian Rosewood نوعی اقاقیا با چوب سخت، که تنها در برزیل میروید و گونه آن در حال انقراض است. از دسته رایحههای چوبی که رایحهای چوبی، خوشبو و ملایم دارد که هم در عطرهای مردانه و هم در عطرهای زنانه استفاده میشود.
رایحه میانی
مویز سیاه یا Black Currant رایحه میوه ای تند و آمونیاکی خاصی دارد و از برگ و ریشه آن در درست کردن چای، ترشی و صنعت عطرسازی استفاده می شود
توت فرنگی یا Strawberry میوهای دوستداشتنی از خانواده گل رز که بیش از 20 گونه دارد و برای رشد نیاز به مراقبت خاصی ندارد. اولین باغهای توتفرنگی در میانه قرن 18 میلادی در بریتانیا و فرانسه شکل گرفت. این میوه جدا از طعم، رایحه و ظاهری زیبا، سرشار از مواد معدنی و ویتامینهاست و در آرامش اعصاب و جلوگیری از استرس بسیار مؤثر است. میوهای بیانگر خاطرات دوران کودکی، از گروه رایحه میوهها که رایحهای میوهای، شیرین، خنک و کمی گلی فلفلی دارد.
گل یاس یا Jasmine گلی دوستداشتنی که رایحهای خوشبو، قوی و منحصر به فرد دارد و از خانواده زیتونیان است. گل یاس به صورت درختچهای رشد میکند و از ساقه آن برای تزئینات استفاده میشود. گونههای مختلفی از گل یاس در دنیا وجود دارند که دو گونه از آنها یعنی Jasminum Sambac و Grandiflorum در عطرسازی به کار میروند. Sambac اصالتاً برای جنوب و جنوبشرقی آسیا یعنی هند است و به عنوان Arabian Jasmine یا یاس عربی معروف و گل ملی فیلیپین و یکی از 3 گل ملی اندونزی میباشد. نوع دیگر اصالتاً برای ایران، افغانستان و کشمیر است و به یاس اسپانیایی، یاس فرانسوی و یاس کاتالونیایی معروف میباشد. گل یاس از لحاظ...
گل یلانگ یلانگ یا Ylang-Ylang اصالتاً برای جنوب شرق آسیا است و در مناطق گرمسیری بهتر رشد میکند. این درخت هم به حالت درخت مو و هم به حالت درخت ایستا میتواند رشد کند. گل یلانگ 6 گل پر با رنگ زرد و سبز دارد. درخت یلانگ رشد بسیار کندی دارد به طوری که 7 تا 10 سال طول میکشد تا درخت به اندازه کافی گل دهد و به ارتفاع مناسب برسد. گل یلانگ در ابتدا گلبرگهای سبز رنگ دارد و در این حالت رایحه ضعیفی دارد، هرچه میگذرد گلبرگها زردتر میشوند و رایحه آنها قویتر میشود. بهترین حالت چیدن گلها زمانی است که زردی گلبرگها کمی به سرخی بزند و نکته جالب آن که گلها در صبح روغن بهتری دارند و بهتر است، صب...
گل ابریشم یا Mimosa نوعی درخت اقاقیا یا اکاسیا در استرالیا است که برگهای سرخسی ظریف و گلهای زرد رنگی دارد که گلکارها و گلفروشها از آنها استفاده میکنند. دانشمندان آلمانی بر این باور هستند که از ساقه بیرونی درخت ابریشم در تهیه کوکاکولا استفاده میشود. گل ابریشم رایحهای شیرین، وانیلی و کمی خنک دارد.
گل رز یا Rose یکی از زیباترین گلها و به نوعی شاه گلها در دنیا است. حدود 20000 گل رز در دنیا تاکنون نامگذاری شده و از قدیم استخراج گل رز وجود داشته است. ایران از اولین مناطقی است که در آن از گل رز (گل محمدی) اسانس استخراج میکردند و رازی جز اولین نفرات به حساب میآید. در عربستان و سوریه نیز از قرنها پیش این کار مرسوم بوده و طائف در عربستان و دمشق در سوریه مرکز این کار بوده است. واژه Attar در زبان انگلیسی که به معنی گل سرخ است از واژه عربی عطر گرفته شده که در زمانهای قدیم به همان اسانس استخراج شده از گل رز میگفتند. واژه Rose از زبان لاتین و کلمه Rosa وارد زبان انگلیسی وارد شده و ریشه...
گل ارکیده یا Orchid گلی که سابقه آن طبق گردههایی که از پشت زنبورها در کهربا به دست آمده، به 80 میلیون سال پیش و زمان دایناسورها برمیگردد. گلهای ارکیده برخلاف گیاه و ساقه آن بسیار نرم و ظریف هستند. بعضی از آنها در صخرهها و اکثر آنها بر روی تنه و شاخههای درختان رشد میکنند و هرگز زمین را لمس نمیکنند و رورُست (گیاهی که دوره رشد خود را بر روی گیاه دیگر بگذراند) هستند نه به معنای اینکه به درخت آسیبی وارد کند، بلکه به عنوان سطحی برای رشد از آنها استفاده میکنند. به کمی آب، نور و غذا برای رشد احتیاج دارند. به وسیله حشرات با گرده افشانی پخش و در سراسر دنیا یافت میشوند. حدود 20000 تا ...
میخک صد پر یا Carnation یا میخک صورتی که به صورت بسیار انبوه در جنوب فرانسه کشت میشود. رایحه گلی میخک و فلفلی که معمولاً در عطرهای کلاسیک گلی فلفلی به کار میرود و معمولاً با رایحه گل رز ترکیب میشود. متأسفانه امروزه رایحه این گل از نظر خانههای عطرسازی قدیمی متصور شده، با این حال رایحه میخک صدپر رایحهای اجتنابناپذیر در دسته عطرهای شرقی است.
خرنوب یا اقاقیای مشکی با نام Black Locust اصالتاً برای جنوب شرقی است ولی به علت رشد سریع، قابلیت سازگاری بالا و قابلیت تحمل بالا (Tolerance که توان یک گیاه یا حیوان در تولید بیشتر، در مجاورت یک عامل بیماری، آفت یا تنش محیطی است) در همه جا کاشته میشود و مناسب شهرهای مدرن نیز هست و همین خصوصیات آن را به گونهای مهاجم تبدیل کرده است. درخت آن دارای چوب بسیار محکم که در صنعت مبل و به عنوان هیزم نیز به کار میرود. این درخت منبع عمده شهد در آمریکا است و شکوفههای سفید آن منبع شهد اقاقیای فرانسوی که بسیار محبوب است، میباشد. خرنوب یا اقاقیای مشکی از دسته رایحه گلهای سفید دارای رایحهای بسیار قوی...
گل یاسمن یا Gardenia گلی تزئینی و بسیار زیبا با گلهای سفید معطر که نامش از گیاهشناس آمریکایی Dr Alexander Garden گرفته شده است. گلی که در شرق دور، در هند و چین میروید، مانند گل یاس که به طور سنتی به چای اضافه میشود. گلی سمبل عشق، توازن و ظرافت که متأسفانه تاکنون به صورت طبیعی از آن روغنی استخراج نشده است و در عطرسازی فقط به صورت گل خشک رایحه آن استخراج شده است. گل یاسمن از گروه رایحه گلهای سفید که دارای رایحه گلی، شیرین و کمی آروماتیک شبیه به گل یاس است.
گل مریم گلی یا Sage گیاهی همیشه سبز از خانواده Salvia یا سلوی یا مریمگلی است که رایحهای خنک، کمی فلفلی و آروماتیک دارد.
رایحه پایانی
دانه تونکا یا Tonca Bean دانههای درخت Dipteryx Odorata (درخت گل از خانواده نخود فرنگی که در آمریکای مرکزی میروید و گلهای زیبایی دارد) میباشد که مشکی و قهوهای رنگ، چروکیده و ظاهری شبیه بادام دارند. اولین بار در سال 1973 به فرانسه برده شد و مورد استفاده قرار گرفت. دانه تونکا خصوصیات وانیل را دارد و طعمی شبیه به دارچین، زعفران، بادام و میخک خشک شده دارد. جز فلفلها است اما از لحاظ رایحه در دسته شرقی قرار دارد و به خوبی با تنباکو، عنبر، اسطوخودوس، پوست لیمو، گل رز، چوب صندل سفید و نعنا هندی ترکیب میشود.
چوب سدر یا Cedar Wood درختی همیشه سبز از خانواده درختان کاج است که اصالتا برای منطقه هیمالیا و مدیترانه میباشد. ارتفاع این درخت در بعضی مناطق به 40 متر میرسد و چوب آن به دلیل رایحه آروماتیک زیاد، دافع بید و حشرات میباشد. به همین دلیل، بسیاری از کمد و صندوقچههای چوبی را از چوب سدر میسازند. درخت سدر برگهای سوزنی و گلهای زرد دارد و پوست آن بسته به نوع درخت میتواند قرمز یا قهواهای باشد. این درخت بسته به رنگ میوه مخروطیاش به انواع مختلف تقسیم میشود. درختهای سدر حقیقی و باستانی متعلق به شمال آفریقا، کوههای آسیا هستند و در لبنان، کوههای اطلس و هیمالیا پیدا میشوند. درختهای سدر لبنا...
چوب صندل سفید یا Sandalwood که دارای رایحه کلاسیک و شرقی چوب و شیر (شیرین و چوبی) که ملایم و قوی است، میباشد. صندل سفید از گونه درختان صندل میباشد که جز ترکیبات مهم و باارزشی در عطرسازی میباشد و دارای چوبی سخت و زردرنگ است. تاریخچه آن به 4000 سال قبل و به کشورهای هند، یونان، مصر و روم برمیگردد. در ساختن معابد از آن استفاده میشده و در مصر، مردم از آن در مومیایی کردن انسانها استفاده میکردهاند.
عنبر یا Amber از دسته رایحههای حیوانی است که دارای رایحه شیرین و گرم و رایحه اصلی گروه عطرهای شرقی است. عنبر باعث پایداری عطر نیز میگردد.
مشک یا Musk از گروه رایحههای حیوانی که باعث پایداری و رایحه گرم در عطر میشود. مشک در قدیم از آهوی تبتی گرفته میشد اما اکنون به صورت شیمیایی تهیه میشود. مشک به عنوان پایدارساز در تمام عطرها و معمولا در رایحه پایانی استفاده میشود. مشک شدت تبخیر رایحههای اصلی را کم کرده و باعث ماندگاری بیشتر عطر میگردد.